Hoe de winkelstraat langzaam verandert in een horecastraat

Het is een trend: de winkelier sluit zijn deuren en de horecaondernemer neemt zijn plekje over. En dat is niet alleen leuk voor de fervente koffiedrinker, het is ook nog eens harde noodzaak. “Als je als gemeente de binnenstad niet heel snel aantrekkelijker maakt, slaat de verpaupering toe.”

Misschien valt het je wel eens op: op de plek waar eerst die ene kledingwinkel zat, zit nu een koffiezaakje. Kledingwinkel Sissyboy heeft ineens ook een koffiehoek. En bij die ene hipsterkapper wordt ook een biertje geschonken.

Op plekken waar winkeliers ten onder gaan duiken horecaondernemers op. En winkeliers willen ineens ook horecadiensten bieden.

Iets extra’s bieden
Want, zo zeggen de retail-experts: aangezien we online ook prima kunnen shoppen, moet de fysieke winkelstraat wel iets extra’s bieden. “Mensen hebben een ander koopgedrag,” vertelt hoogleraar e-marketing Cor Molenaar. “Je moest vroeger naar de winkel voor alles. Nu kunnen consumenten ook spullen op internet kopen. Als je naar een centrum gaat, gaat het dus niet meer om de winkels alleen maar om het totaalpakket.”

Het totaalpakket: cultuur, horeca, ohja en winkels. Gemeenten doen er goed aan om ervoor te zorgen dat die eerste twee een flinke plek krijgen in de binnenstad, vindt Molenaar. “Als je de binnenstad leuker maakt, gaan er weer meer mensen winkelen, worden de panden meer waard en kan de gemeente ook meer belasting innen. Het is echt in ieders belang.”

Toename restaurantjes en koffiezaakjes
De ‘verkoffiezakizering’ van de winkelstraat is niet alleen een gevoel van consumenten of een advies van retail-experts, het is ook gewoon terug te zien in de cijfers.

De detailhandel, zeg maar de winkeliers, loopt in aantal terug: van 32.096 in 2004 naar 28.507 in 2016 (in de 124 grootste centrumgebieden van Nederland), blijkt uit cijfers die RTL Z opvroeg bij Locatus. Het aantal horecazaken neemt langzaam toe: van 11.572 naar 12.604 in dezelfde jaren. Nederland is niet de enige, ook in Groot-Brittannië verandert de winkelstraat in rap tempo.

Geknipt worden met een biertje erbij
De vermenging – kledingwinkels die ook koffie of een biertje serveren – wordt door Locatus niet bijgehouden, maar krijgt wel steeds meer voeten in de aarde. Sterker nog: 30 gemeenten zijn een proef begonnen waarbij de vermenging een extra zetje krijgt. Winkels mogen er een beetje horeca bij doen, ‘blurring’ heet dat. Op die manier wordt hun winkel aantrekkelijker, zo is het idee.

Bovendien: het gebeurt toch al, stelt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. “Volgens de wet staan er waterdichte schotten tussen horeca, retail en slijterij, maar in de praktijk zijn de scheidslijnen diffuus,” aldus burgemeester Pieter Verhoeve, die de kar van de pilot trekt.

Retail-expert Kitty Koelemeijer snapt de proef wel: “Waarom zou je bij een wijnwinkel geen wijn mogen proeven? Dat is gewoon hokjesdenken.” Ook een koffiehoek in een kledingwinkel moet volgens haar geen probleem zijn. “Alles wat je winkel waarde toevoegt moet je kunnen benutten. Zeker in deze tijden.”

Concurrentie: bah
Daar is niet iedereen het mee eens. De Slijtersunie heeft de VNG inmiddels voor de rechter gesleept en wil via een kortgeding afdwingen dat de proef stopt. Of dat gaat lukken, weten we over twee weken. Volgens de unie is de pilot slecht voor consumenten en horecaondernemers. “Natuurlijk concurreer je als winkelier dan met dat ene restaurantje,” reageert Koelemeijer. “Maar concurreren is geen reden om het niet goed te vinden.”

Molenaar is wat minder gecharmeerd van dit specifieke initiatief: “Je kunt je energie beter steken in het beter maken van de hele binnenstad. Met in je eentje leuker en aantrekkelijker worden door een koffiehoek in te richten red je het niet. Ga samenwerken, geef als kledingwinkel een bon mee waarmee je verderop bij een restaurantje koffie kunt drinken.”

Op sterven na dood
Maar dat steden en dorpen als een gek actie moeten ondernemen om het hoofd boven water te houden, is duidelijk. Molenaar: “Als je als gemeente de binnenstad niet heel snel aantrekkelijker maakt, slaat de verpaupering toe. Dan neemt het leefgenot af, gaat de waarde van panden omlaag, gaan mensen ergens anders wonen. Je ziet nu al dorpen leeglopen, de cohesie afnemen. De gemeenten die nu geen regie pakken zijn binnenkort op sterven na dood.”

Bron: RTLZ